www.grhpoland.fora.pl

Paladin

Czołem!

Oporządzenie wzór 1937 miało wyróżniać się spośród obcych odpowiedników tym, że żaden z jego elementów nie znajdował się poniżej linii pasa. Siły lądowe WB były w tym czasie w pełni zmotoryzowane, więc taka właściwość nowego oporządzenia miała wydatnie zwiększyć komfort przewożonych żołnierzy. By osiągnąć pożądany efekt, początkowo nie planowano narzędzia saperskiego, które żołnierz mógłby zabrać na pole walki. Najwyraźniej w nowoczesnej wojnie mobilnej, wojnie za przyciśnięciem guzika (jaką wyobrażał sobie m.in.JFC Fuller) nie było miejsca na okopy. Tym bardziej, że większość sprzętu saperskiego mogła zostać dowieziona możliwie blisko pola walki wraz z amunicją i innym zaopatrzeniem. Wymagania, jakie postawiły przed BEF działanie we Francji, szybko zweryfikowały ten pogląd. War Office w ekspresowym tempie zaakceptowało ogólnie znany wzór narzędzia saperskiego pomysłu Linnemana i jako "wzór francuski" wdrożyło go do produkcji. Pokrowce, które również odpowiadały wzorom stosowanym w innych państwach europejskich, zostały dostarczone przez MECo - projektanta oporządzeń wzór 1937. Tym samym wygoda przewożonych żołnierzy ustąpiła konieczności wkopania się w ziemię i oczekiwania na ruch przeciwnika.

Pokrowiec składał się z czworokątnego kawałka webbingu o łącznej długości ok. 40 cm i szerokości 41cm (wymiary podane na podstawie posiadanego egzemplarza). Po odpowiednim złożeniu, zszyciu i znitowaniu pokrowiec mierzył 20,5x19cm. Pokrowiec montowano do końcówek szelek za pomocą mosiężnych 1 – calowych sprzączek wszytych pod odpowiednim kątem. Narzędzie saperskie montowano w pokrowcu za pomocą półcalowej szelki i sprzączki, spotykanych także na klapie chlebaka wzór 1937.

Zarówno pokrowiec jak i narzędzie nie przyjęło się w wojsku brytyjskim. Wycofane egzemplarze trafiły do centrów szkoleniowych w 1941 roku, kiedy na wyposażenie powróciły dawne narzędzia wzór 1908, wskrzeszone jako wzór 1937. Choć wielu z nas otwarcie wyszydza narzędzia wzór 1937 należy pamiętać, że z powodzeniem służyły one do wkopywania się w kamieniste bądź gliniaste podłoże, uzupełniając niedoskonałości innych wzorów łopat lub szpadli.

Najwyraźniej nie wszystkie pokrowce trafiły do szkół i centrów szkolenia, na co może wskazywać zamieszczona poniżej fotografia.

[link widoczny dla zalogowanych]

Na zdjęciu widać obsługę Piata, która przygotowuje granatnik do strzału. Pochodzi z 15 tomu"Piechoty Polskiej 1939-1945" autorstwa Kryska-Karskiego, weterana frontu Włoskiego i jednego z ważniejszych historyków wojskowych emigracyjnej Polski. Zdjęcie zostało wykonane prawdopodobnie w czasie działań bojowych na froncie Adriatyckim w 1944 roku. Oczywiście pozycja autora nie wyklucza pomyłek. Polscy żołnierze używali sprzętu brytyjskiego, brak polskich oznak może oznaczać, że w tym wypadku mamy do czynienia ze zdjęciem żołnierzy Commonwealth'u. Jest jednak pewien szczegół, pozornie nieistotny, który odróżnia PSZnZ od formacji obcych, a mianowicie sposób noszenia szelek. W polskich regulaminach mundurowych przyjmuje się, że prawa szelka pasa głównego ma wszytą "szlufkę", która łączy ją z szelką lewą. Tymczasem regulaminy anglojęzyczne nazywają tę szelkę lewą. Amunicyjny prezentuje polski sposób noszenia szelek, co uwiarygadnia opis autora. Żołnierze mają na sobie najprawdopodobniej mundury letnie, czyli spodnie z bawełny Khaki Drill (brak kieszeni na udzie u żołnierza z PM oraz kieszeni na prawym pośladku u pozostałych żołnierzy) i koszule z materiału aertex (lub odpowiedniki – nie sposób tego ustalić) przy czym pierwszy od lewej ma na sobie także sweter (np. widoczny ściągacz przy rękawie). W zasadzie cała scena wyglądałaby dość zwyczajnie, gdyby nie narzędzia saperskie noszone wraz z oporządzeniem wzór 37. Przede wszystkim pokrowce, troczone do końcówek szelek na lewym biodrze, mają kształt regularnego prostokąta (lub kwadratu) i w związku z tym nie przypominają podłużnych pokrowców wzór 37. Przynajmniej dwa z nich tj. celowniczego i strzelca z pm, można zidentyfikować jako inne niż pokrowce niemieckie (inny sposób mocowania na pasie oraz kształt oraz wszycie paski zabezpieczającego narzędzie), lub włoskie.

Choć wydaje się to nieprawdopodobne, to sposób troczenia, kształt, kolor oraz wszycie paska wskazują na pokrowce wzór 1939. Jednocześnie narzędzia saperskie, które znalazły się w środku, należą do wzoru 1937. W pokrowcach żołnierza z pm Thompson i amunicyjnego wyraźnie widać odstający "kilof". U amunicyjnego widoczny jest także owalny otwór na trzonek oraz fragment lemiesza, natomiast w pokrowcu celowniczego znajduje się trzonek, na którym brakuje okuć charakterystycznych dla wzoru 1939. Pewne wątpliwości budzi pokrowiec amunicyjnego. Choć został przypięty do końcówek szelek tak jak kolejne dwa egzemplarze, sprawia wrażenie ciemniejszego i bardziej sztywnego od pozostałych.
W sposób dość oczywisty pokrowiec wzór 1939 zastąpił swojego młodszego krewniaka w wyposażeniu widocznych żołnierzy. Nie potrafię określić liczby takich pokrowców w II Korpusie, ani oddziału w którym były używane. Czy ktoś z Was dysponuje innymi zdjęciami potwierdzającymi użycie tego pokrowca w II Korpusie? Czy ktoś z Was zna powody dla których pokrowce trafiły do Włoch? Zapraszam do dyskusji!

Więcej informacji o narzędziach saperskich można znaleźć tu:
[link widoczny dla zalogowanych]